Pasif İçicilik



Erdoğan Özel
Çevre Mühendisi

Mustafa Taşyürek
İş Sağlığı Güvenliği Uzmanı

 

PASİF İÇİCİLİK NEDİR ?

Sigaradan çevreye yayılan dumanın içerisinde 4000’den fazla kimyasal madde belirlenmiştir. Bu maddelerin ararasında 40’dan fazla kanser yapıcı madde olduğu bilinmektedir.

Özellikle kapalı ortamlarda içilen bir sigaranın dumanına maruz kalmak, en az sigara içmek kadar zarar verebilmektedir. Bu şekilde sigara dumanına maruz kalınmasına pasif içicilik denilmektedir.

Yanan bir sigaranın dumanı ile sigara içen kişinin soluğu yoluyla yayılan dumanın birleşimi çevresel sigara dumanı ‘ ÇSD (environmental tobacco smoke ‘ ETS) olarak tanımlanmaktadır.

KİMLER RİSK GRUBUNDADIR?

ÇSD herkes için zararlıdır. Ancak, anne karnındaki bebekler, küçük bebekler ve çocuklar daha büyük risk altındadır. Çünkü gelişmekte olan akciğer, beyin gibi organlar zarar görürler. Maalesef 5 yaşın altındaki çocukların % 50 – 67’si de en az bir erişkinin sigara içtiği evlerde yaşımaktadır.

Anne ve bebek arasında hamilelik boyunca bir kan dolaşımı ve bu yolla bir alışveriş vardır. Sigara içen hamile kadınlarda bu dolaşım değişir. Uzun dönemde ne gibi sağlık sorunlarına yol açtığı henüz bilinmemekle beraber bazı çalışmalar hamilelikte sigara içmenin yarık damak-dudak gibi doğum anormalliklerine yol açtığını göstermiştir.

Sigara içen annelerin daha az sütü vardır. Sigara içmeyen annelere göre düşük doğum oranı daha fazladır. Sigara içen anne çocuklarında “Ani Bebek Ölümü Sendromları”na daha sık rastlanır. Bu da 1-12 aylık bebeklerin en sık ölüm nedenidir.

Her yaştaki çocukda ÇSD’ye sunuk (maruz) kalmak akciğer işlevlerini bozar. Çocukluk dönemi astımlarının sıklığını ve şiddetini artırır. Pasif içicilik; sinüzit, rinit, kistik fibrozis, kronik solunum problemleri rahatsızlıklarını artırır. 2 yaşın altındaki çocuklarda ÇSD bronşit ve zatürre olasılığını artırır.

Günde yarım paket veya daha fazla sigara içen anne babaların çocuklarının herhangi bir solunum yolu hastalığından hastaneye yatma riski 2 kat daha fazladır.

ÇSD VE KULAKLAR

ÇSD hem kulak enfeksiyonlarının sayısını artırır, hem de kulak hastalığının süresini uzatır. Solunan duman burun arkasıyla orta kulağı birbirine bağlayan östaki borusunu tahriş eder. Bu da orta kulakta sıvı birikimi ve enfeksiyonla kendini gösterir. Çocuklarda duyma kaybının en önemli sebeplerinden biri kulak enfeksiyonudur.

ÇSD VE BEYİN

Hamilelik ve sonrasında sigara içen annelerin çocukları diğerlerine göre daha çok davranış bozukluğu gösterir. Hiperakitvite, okul performansı ve entellektüel kazanımlar da bozulur.

PASİF SİGARA İÇİCİLİĞİ KANSER NEDENİ MİDİR ?

Pasif içicilik sadece çocuğun gelişimine zarar vermez, aynı zamanda diğer kanser nedeni hava kirletici maddelerden 100 kat daha fazla kansere yol açma riski taşır. ÇSD her yıl 3000’den fazla sigara içmeyen kişinin akciğer kanserinden ölümüne neden olmaktadır.

NE YAPABİLİRSİNİZ ?

 

  • Eğer içiyorsanız, sigarayı bırakın! Bu konuda yardıma ihtiyacınız olursa profesyonel destek alın.
  • Evinizde sigara içenler varsa, onların bırakmasına yardımcı olun. Bu mümkün değilse, onlardan ve ziyaretçilerden evin dışında sigara içmelerini rica edin.
  • Arabanızda sigara içilmesine izin vermeyin!
  • Çocuğunuzun okulunda ya da çevresinde sigara içilip içilmediğini kontrol edin.

 

 

NEREDEN BAŞLAYALIM ?

Mark Twain’in hoş bir lafı vardır. “Sigarayı bırakmak çok kolay, ben yüzlerce kez bıraktım!” Disiplinli biri için aniden kesmek kolay olabilir, ama çoğu kişi için hiç de kolay değildir. Bir daha sigara içmeme düşüncesi size dayanılmaz gelebilir. Bu yüzden önce kendinize sadece bir hafta bırakacağım diye söz verin. İlk dumansız haftayı başarıyla atlatırsanız bir hafta için daha söz verin ve böylece tamamen bırakıncaya kadar devam edin. Başetmeniz gereken iki önemli engel var: Nikotin bağımlılığı ve sigara alışkanlığı

BAĞIMLILIKTAN KURTULMAK

Tütün, bağımlılığa yol açan nikotin içerir. Eğer aniden bırakırsanız bir takım fiziksel ve fizyolojik etkiler hissedeceksiniz. İştah açılması, sinirlilik, anksiete (tedirginlik), depresyon, uykusuzluk gibi etkilerin görülmesi doğaldır. İlk hafta bu bırakma belirtileri ağır olur. Ama 2. haftadan sonra azalır. Bir ay içinde ise çoğu yok olur. Yavaş yavaş bırakırsanız bu etkiler daha az şiddetli, ama daha uzun olur. Bu yüzden aniden bırakma önerilir.

ALIŞKANLIKTAN KURTULMAK

Düşünmeden, otomatik olarak sigara yakma ve bir nefes çekme alışkanlığından kurtulmalısınız. Ne zaman sigara yakmaya yeltenseniz ne yaptığınız konusunda bilinçli olun. Sonra neden sigara içmek istediğinizi düşünün. Bir şeye mi üzüldünüz? Her zaman sigara içtiğiniz mekanda mısınız? Sinirli misiniz? Eğer ne zaman ve neden içtiğinizi anlarsanız kendinizi daha iyi kontrol edersiniz.

ÖNERİLER

 

  • Arkadaşlarınıza, ailenize kısacası çevrenizdeki herkese sigarayı bıraktığınızı söyleyin. Kendinizi ilk bir-iki hafta içinde tedirgin hissedebilirsiniz. Ama bunlar geçicidir. Herkesten yardım ve anlayış beklediğinizi iletin.

  • Kendinizi meşgul edin ve sigara içme fikrini kafanızdan uzak tutun. Spor yapabilirsiniz, hobilerinizi geliştirebilirsiniz. Sigara içmeyen arkadaşlarınızı ziyaret edin. Sigara içilen yerlerden (kokteyl, telefon konuşmaları, televizyon seyretme) kaçının.

  • Bağımlılıktan kurtulursanız bir daha asla sigara içmeyin. Küçük bir nefes bile! Bir çok kişinin sosyal olmak için tek tek içtikleri sigara ile bağımlı olduklarını unutmayın!

  • Sigara içeceğinize şunları deneyin: Sigaralarınızın her zaman durduğu yere bir paket çiklet koyun, Sigara içmek istediğiniz zaman bir bardak su için. Spora başlayın. Böylece tedirginliğiniz azalır ve alabileceğiniz kalorileri de yakarsınız.

  • Sigaralarınızı her zaman bulamayacağınız yerlere saklayın.

  • Karton alıyorsanız onun yerine paket alın.

  • Tatlı ve yağlı yiyeceklerden kaçının.Düşük kalorili beslenin. Sigara bırakanlarda kilo alma sorun olabilir.

 

 

BUNLARI BİLİYOR MUYDUNUZ ?

 

  • ABD’de her yıl 340 bin kişi tütüne bağlı hastalıklardan ölmektedir.

  • Sigara içen ve yaşamları boyunca da içmeye devam eden gençlerin yarısı tütün nedeni ile öleceklerdir.

  • Sigara içen annelerin doğacak çocukları da zarar görür. Düşük, düşük doğum ağırlığı, hamilelik komplikasyonları, bebeklik ve çocukluk dönemleri sağlık sorunları riski vardır.

  • Sigara tüm kanser türlerinin %30’nun, akciğer kanserlerinin ise % 80-90’ının nedenidir. Erkeklerde en sık ölüm nedeni olan kanser türü akciğer kanseridir. Kadınlarda en sık neden meme kanseri iken son yıllarda akciğer kanseri en sık ölüm nedeni haline gelmiştir.

  • Sigara içenlerin, içmeyenlere göre kalp krizinden ölme olasılığı iki kat, ani kalp durması riski üç kat daha fazladır.

  • Pipo ve sigara içenlerde, içmeyenlere göre ağız ve yemek borusu kanserleri beş kat daha fazladır.

  • Sigara, ses kaybına yol açar ve ölümünüze neden olabilecek gırtlak kanserinin başlıca sebebidir.

  • Sigara içenler içmeyenlere göre; zatürre, soğuk algınlığı, bronşit, sinüzit gibi hastalıklara daha kolay yakalanır ve daha zor iyileşirler.

  • Sigara içenlerle çalışan veya yaşayan pasif içici durumundaki sigara içmeyen kişiler de yukarıdaki risklerle karşı karşıyadır. Çocuklarda bu durum daha belirgindir.

 

 

Kaynak: ME & Dİ Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları Merkezi