Şantiyelerde Acil Durum Hazırlık Planı

Yakın geçmişteki bazı gazete başlıklarına bir göz atılacak olunursa;

• Yalova’da hortum (17 Ağustos 2000 Hürriyet)


• İran – Nişabur kenti, tren kazası; 17 vagon kükürt, 6 vagon benzin, 7 vagon gübre, 10 vagon pamuk’un patlama ve yanması sonucu; en az 326 kişi öldü, 460 kişi yaralandı, 6 köy tamamen tahrip oldu – 18 Şubat 2004


• Güneydoğu’da Sel Alarmı – Barajlar taşma noktasında, Fırat nehri üzerindeki köy ve mezralar boşaltılıyor (9 Mart 2004 Hürriyet)


• Barajlar Korkutuyor (9 Mart 2004 Milliyet)


• İlk Hortum Faciamız ;Ankara Çubuk ilçesi, Şumnu Köyü; 3 Ölü (19 Haziran 2004 Hürriyet)


• 15 Dakika yağdı Sinop’u mahvetti -ceviz büyüklüğündeki dolu – (17 Ağustos 2004 Hürriyet)


• 27 Ocak 2005 tarihinde gece 02.30 civarındaki Lodos -Hortum Bursa’nın Gürsu ilçesinde birçok işyeri ve evde önemli hasara neden oldu. … haberlerine benzer sayısız acil durum oluşturan doğal ya da insan kaynaklı olayın olduğunu, sonucunda da önemli ölçüde mal ve can kayıplarının oluştuğu görülür.

Benzer acil durumlarla başa çıkmak için küçük – büyük bir çok kuruluşta hazırlık – bunlarla başa çıkma planları yapılır. Ancak belki de belli bir sürede başlayıp, yaklaşık belli bir sürede biteceği planlanan şantiyeleri çoğu kez gözardı edilir. Oysa şantiyelerde ağır ve tehlikeli işlerin yapıldığı, çoğu kez de ağır iş kazalarının olduğu birer önemli işyerleridir.

23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinin şantiyelere yönelik iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli yenilikler getirdiği görülmektedir. Örneğin ; projenin hazırlık aşamasında sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapmak üzere “Hazırlık Koordinatörü” görevlendirilmesi ve bunun da projenin hazırlık aşamasında “sağlık ve güvenlik planı” hazırlaması yükümlüğünü öngörülmüştür. Ayrıca projenin uygulanması aşamasında da sağlık ve güvenlik “Uygulama Koordinatörü” görevlendirmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Yönetmeliğin incelenmesinde anılan sağlık ve güvenlik planının “Acil Durum Hazırlık Planı”nı içerip içermediği anlaşılamamaktadır.

Bu yazının amacı; şantiye’de veya şantiye dışında yaralanmaları önlemek, tesislerin hasar görmesini önlemek ve kuruluşun tesislerinin emniyetini sağlamak, zaman kaybı ve iş duraklatmayı minimize etmek, iyi bir halkla ilişkiler sistemi oluşturmak ve ayrıca sağlık ve güvenlik planının önemli bir parçasını oluşturacak “Şantiye Acil Durum Hazırlık Planı” oluşturmakta yol göstermektir ve gerçekte uygulanan bir plandan yararlanılmıştır.

Bir şantiyede acil durum hazırlık planına göre yönleri kaçış yönüne çevrilmiş araçlar (Foto: M.Taşyürek)

Şantiyenin mobilizasyonunda şantiyeye özel acil durum müdahale kaynakları, ekipmanları ve prosedürleri oluşturulmalıdır. Detaylı bir planlama, acil durumlarda müdahale için anahtardır. Ekipman gerekliliklerini, sahadaki müdahale ihtiyaçlarını ve dış acil durum kaynaklarını iyi bir şekilde tanımlayabilmek için her bir olay tipi şantiye tarafından değerlendirilmelidir.

Acil durum müdahale planının tümü “sağlık ve güvenlik uygulama koordinatörü” -[İş Güvenliği Program Yöneticisi] tarafından her sene gözden geçirilir. Şantiyeye özel plan öğeleri denetimler sırasında gözden geçirilir. Proje şantiyesindeki değişikliklerin ele alındığından emin olmak için şantiye seviyesinde planın periyodik (3 ayda bir) değerlendirmesi yapılır.

1. Sorumluluklar
   

Acil durum Hazırlık Planı’nın geliştirilmesi, değerlendirilmesi ve uygulanması için verilen sorumluluklar şöyledir:

• Şantiye Müdürü: Dahili ve harici durum müdahale aktiviteleri ve düzeltici önlemlerin alınması da dahil olmak üzere genel acil durum yönetiminden sorumludur. Şantiye Müdürü dış etkenlerle koordinasyon ve acil durum müdahale ekipmanlarının sağlanması da dahil olmak üzere, acil durumlara müdahale edecek yeterli kaynakları sağlamalıdır. Bu kişi ayrıca ilgili devlet daireleri, etkilenebilecek toplum grupları, yakındaki tesisleri de dahil olmak üzere harici raporlama ve tüm şirket içi “İş Güvenliği” raporlamasının yapılmasından da sorumludur.
  
• Şantiye İş Güvenliği Temsilcisi –“sağlık ve güvenlik uygulama koordinatörü”: Şantiye müdürü’ne müdahale aktivitelerinin koordinasyonunda gerektiği şekilde yardımcı olmak ve kaza incelemesi ve düzeltici önlemler de dahil olmak üzere takip aktivitelerinde yardımcı olmakla sorumludur. Şantiye İş Güvenliği Temsilcisi ayrıca acil durum müdahale prosedürlerinin şantiye uyum programına katılmasını ve kaza ve sızıntı raporları ile Acil Durum Planlaması ile ilgili tüm raporların tutulmasını sağlamalıdır. Temsilci yangın önleme, sızıntıya müdahaleye hazırlık ve boşaltma prosedürleri de dahil olmak üzere değişikliklerin Acil Durum Hazırlık Planı’na yansıtılmasını sağlamak için 3 ayda bir kontrol yapacaktır. Bu şahıs acil durum müdahale ekipmanını en az ayda bir kere kontrol etmeli ve senelik [İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü’ne göre 6 ayda bir] boşaltma tatbikatlarının yapılmasını sağlamalıdır.
  
• Müteahhit Şirket İş Güvenliği Programı Yöneticisi: Acil Durum Hazırlık Planı’nın oluşturulmasından, Şantiye Müdürü ve Şantiye İş Güvenliği Temsilcisi’nin Acil durum Hazırlık Planı ile ilgili eğitim almasından, şantiye denetleme prosedürünün bir parçası olarak senelik değerlendirmeler yapmaktan ve şantiyeye özel acil durum müdahale planlarını kontrol etmekten sorumludur.
  

2. Dış Etkenlerle Koordinasyon
   

Bir Acil Durum Hazırlık Planı’nın oluşturulmasında ilk adım, acil bir durumda şantiyeye yardımcı olabilecek yerel acil durum kaynaklarının belirlenmesidir. Bu kaynaklar ve hizmetler aşağıdakileri de içerir:

• Ambulans Hizmeti / Tıbbi Teknisyenler : Tıbbi müdahale


• Yangın Bölümü : Yangına müdahale, yangın öncesi planlama, sınırlı alandan kurtarma


• Tehlikeli Malzemeye Müdahale / Temizleme Grupları : sızıntıya müdahale


• Yerel Acil Durum Planlama Komisyonu (varsa): Toplu uyarı / boşaltma


• Polis / Jandarma: Grevler, bomba tehditleri, toplu olarak boşaltma, trafiğin yönlendirilmesi


• Komşu Tesisler : Yazılı anlaşmalar yoluyla sağlanan olanaklar, itfaiye,tehlikeli madde müdahale ekibi


• Hastane: Çoklu veya ağır yara(lı) tedavisi


• Diğer Acil Durum Hizmetleri. Kötü hava koşulları (Örn. Kasırga, hortum, tehlikeli fırtına uyarıları)


• Yerel Medya: Radyo ve televizyon istasyonları , acil durum yayın olanakları ile acil durum müdahale ekipleri ile koordinasyon


• Yerel acil durum müdahale yetkilileri – toplu olarak boşaltma ve trafiğin yönlendirme yetkisi

Kullanılan her bir harici acil durum müdahale ekibinden alınan bilgiler şunları içermelidir: Adres, görüşülen kimse, telefon numarası, hangi yolla görüşüldüğü, cevap süresi, acil durum kaynağının olanakları. Destek veya ikincil kaynaklara duyulan ihtiyaç değerlendirmenin bir parçası olarak tanımlanmalıdır. Bu bilgilerin toplanması ve doğrulanması ön planlama ve acil bir durumda koordinasyon için gereklidir. Ekiplerin adı, adresi ve telefon numarası Acil Durum Koordinasyon Temas listesi’nde olmalıdır. Bu liste, şantiyeye asılmalıdır.

Acil durum kaynakları belirlendikten sonra tesis, olası acil durumlara verimli bir şekilde hazırlıklı olmak için bu kaynakları koordine etmelidir. Asılan listede aşağıdakiler bulunmalıdır :

• Acil durum kaynakları ile ortaklaşa görüşmeler veya toplantılar
  
• Şantiyenin planlarının, prosedürlerinin ve / veya haritalarının yangın bölümüne veya diğer müdahale ekiplerine iletilmesi
  
• Yangın ve tıbbi acil durum müdahale kaynaklarına şantiye turları
  
• Yangın, tıbbi durum ve sınırlı alan kurtarma ekipleriyle eğitim toplantıları, acil durum tatbikatları veya simülasyonlar.
  

Eğer acil durum müdahale olanakları şantiyenin ihtiyaç duyduğu ölçüde yoksa, şantiye dahili kaynaklar ve dahili müdahale olanakları, yani yangın, tıbbi ve sızıntıya müdahale olanakları, yaratmalıdır.

“Her şey yolunda gidiyorsa, mutlaka bir
şeyi gözden kaçırıyorsundur.
Anonim”

3. Müşteri / Çalışılan Tesisle Koordinasyon
   

Mevcut tesislerde bulunan şantiyeler, acil durum hazırlık planının müşteri / çalışılan tesisle koordine etmelidir. Müşteri / çalışılan tesislerdeki acil durumlar proje sahasını etkileyebilir ve benzer şekilde sahadaki acil durumlar işletmeyi etkileyebilir. Acil durumlarda önemli erken uyarıların iletilmesini sağlamak için iletişim hatları oluşturulmalıdır. Müşteri / çalışılan tesis tarafından kullanılan alarm sistemi müdahale talimatları ile birlikte tüm personele şantiye uyum eğitiminin bir parçası olarak iletilmelidir.

Müşteri / çalışılan tesisler aynı zamanda yangın müdahale, ilk yardım, sınırlı alandan kurtarma, sızıntıya müdahale ve acil durum korunağı gibi acil durum müdahale hizmetleri sağlayabilir. Müşteri / çalışan tesisin bu hizmetleri sağlayabilmesinin bir değerlendirmesi yapılmalıdır. Acil durum hizmetlerinin ne zaman ve hangi koşullarda kullanılabileceğine ve acil durum olduğunda nasıl temasa geçileceğine dair anlaşmaya varılmalıdır.

4. Eğitim
   

Tüm şantiye personeli şantiye özel acil durum prosedürleri konusunda eğitilmelidir. Bu eğitim şantiyeye uyum eğitiminin bir parçası olmalı ve aşağıdaki alanları içermelidir:

• Uygulanmasına göre şantiyede ve / veya müşteri / çalışılan tesiste kullanılan alarmlar ve acil durum iletişimleri
  
• Kullanılacak yolları ve toplanma alanlarını içeren boşalma prosedürleri
  
• Kaza raporlama prosedürleri
  
• İlk yardım kitlerinin /malzemesi’nin yerleri ve ilk yardım sağlayacakların tanımlanması
  
• Şantiyede kimyasal sızıntı raporlama prosedürleri
  

Şantiye, şantiye personelinin hangi müdahale işlemlerini gerçekleştireceğini belirlemek için her bir acil durum müdahale prosedürlerini gözden geçirmelidir. Belirli acil durum müdahale fonksiyonlarının gerektirdiği yoğun eğitimden dolayı şantiye müdahale ekiplerinin oluşturulması ve kullanılması sadece harici acil durum müdahale olanağı olmadığında düşünülmelidir. Şantiye acil durum müdahale personel listesi tüm şantiye ilk yardım ekipleri, sızıntı müdahale ekipleri, sınırlı alan kurtarma ekiplerinin üyeleri ve varsa itfaiye için doldurulmalıdır. Acil durum müdahale aktivitelerini gerçekleştirecek olan personel için ek eğitim gereklidir. Acil durum müdahale personelinin eğitim gereklilikleri aşağıdakileri içerir:

• İlk yardım ekibi : CPR, İlk Yardım eğitim kursu


• Kimyasal Sızıntı Müdahale Ekipleri : Tehlikeli kimyasal eğitimi


• İtfaiyeler: İtfaiye eğitim okullarında verilen eğitime eşdeğer bir eğitim, tazeleme eğitimleri her üç ayda bir yapılmalıdır.


• Yangın Söndürücülerin Kullanılması : Yangın söndürücülerin kullanılmasına ilişkin senelik tazeleme eğitimleri


• Sınırlı alanlardan Kurtarma : CPR ve ilk yardım eğitimleri, kişisel koruyucu donanımların kullanılması, kurtarma ekipmanlarının kullanılması ve sınırlı alandan kurtarmanın senede bir kez yapılması.

Acil durum hazırlık tatbikatları, plan prosedürlerinin ve çalışanların eğitiminin verimliliğini değerlendirmek için yapılmalıdır. Tatbikatlar senelik bazda yapılacaktır. Eğer şantiye
mevcut bir tesiste ise, tatbikatlar müşteri / çalışan tesis ile koordine edilmelidir. Bu durumda ortak bir acil durum tatbikatı yapılması da göz önünde tutulmalıdır. Aşağıdakiler tatbikatların uygulanması için doğru yaklaşımlardır:

• Gerçek bir acil durumda beklenen alarm veya uyarı yöntemleri kullanılmalıdır.


• Tatbikat çalışanlarına haber verilmelidir.


• Tatbikat mümkün olduğunca gerçek acil duruma yakın olmalıdır. En baştan sonuna kadar tatbikat prosedürlerine uyulmalıdır.


• Tatbikat, gerçek bir acil durumda müdahale edecek harici hizmetler veya temsilciler ile koordine edilmelidir.

Tüm tatbikatlar tamamlandıklarını belgelemek ve verimliliğini kontrol için belgelenmelidir. Tatbikatın sonrasında, bulguların unutulmaması veya gözden kaçırılmaması için acil durum prosedürleri hemen incelenmelidir.

5. Acil Durum Ekipleri
   

Şantiyede Acil durumlara etkili bir şekilde müdahale edebilmek için doğru ekipmanlar sürekli olarak bulundurulmalıdır. Acil durum ekipmanlarının devamlı kullanıma hazır olmasını sağlamak için, üreticinin önerileri doğrultusunda koruyucu bakımı (denetim ve test) yapılmalıdır. Ekipmanın mevcut olması ve doğru çalışıyor olmasını sağlamak için envanter tamamlanmalı ve acil durum ekipmanları aylık bazda denetlenmelidir. Değişen şantiye koşullarını yansıtmak için şantiyede bulunan acil durum ekipmanları
periyodik olarak kontrol edilmelidir.

1. Alarm ve İletişim Sistemleri
   
   

Şantiyede, personeli acil durulardan veya bir boşaltmanın gerekli olduğundan haberdar etmek için alarm veya başka bir sisteme (Örn. Topluluğa hitap, sirenler, ışıklar ..) ihtiyaç vardır. Boşaltmayı bildirme sistemi tüm personel tarafından tanınmalı ve şantiyede başka amaçlar için kullanılan sinyallerden , uyarılardan, zillerden veya ışıklardan farklı olmalıdır. İletişim sistemleri (Örn. Telefon, radyo vb, sistemleri) genelde acil durum müdahale prosedürünün bir parçası olarak kullanılmalıdır. Ucuz bir megafon şantiyeye kurulacak devamlı bir alarm sistemine pratik bir alternatiftir. Tüm alarmlar ve iletişim ekipmanları doğru çalışmalarını sağlamak için gerekli şekilde periyodik olarak kontrol ve test edilmelidir.

2. Yangın Önleme ve Yangın Söndürme Ekipmanları
   

Yangın söndürücüler kişilerin küçük boyuttaki yangınlara müdahalesini sağlayan taşınabilir söndürme ekipmanlarıdır. Yangın söndürücülerin kullanılacağı yerlerde bu birimlerin uygun seçimi, yerleşimi ve bakımını (denetim ve test) yapabilmek için uygun şartlar olmalıdır. Bu gereklilikleri yerine getirmek için aşağıdaki şartlar kullanılacaktır:

• Seçim – Yangın söndürücüler işyeri tehlikelerinin sınıfına ve bunların şiddetine göre seçilecektir. Yangın sınıfları şunlardır: A Sınıfı – Sıradan yanıcılar, B sınıfı – Yanıcı sıvılar, C sınıfı – Yanıcı gazlar, D Sınıfı – Yanıcı metaller. Yangın söndürücünün büyüklüğü ve kapasitesi tehlikenin şiddetine göre olmalıdır.


• Yerleşim – Yangın söndürücüler personelin ulaşabileceği bir yerde tanımlı (örn. Kolayca görülebilen) olmalıdır. Yangın söndürücüler genelde yangın riskinin olduğu giriş alanlarına konulmalı, ancak yangın durumunda ulaşılamayacak kadar yangın kaynağına yakın konulmamalıdır. Yangın riskinin olduğu büyük alanlarda, yangın söndürücüler hızlı müdahaleyi sağlamak için yangın kaynağının yaklaşık 15 metre yakınına konulmalıdır. Yangın söndürücülerin yeri kolayca görülebilen işaretlerle belirtilmeli ve söndürücülere ulaşma park edilmiş araçlar veya depolanmış malzemelerle engellenmemelidir.


• Bakım (Denetim ve Test) – Taşınabilir yangın söndürücüler aylık olarak basınç, aktivasyon piminin ve tutacakların fiziksel durumu ve kullanım durumlarını kontrol etmek için rahat geçiş açısından kontrol edilmelidir. Yangın söndürücüler tiplerine göre tanımlanmış bir program çerçevesinde bakım kontrolü ve hidrostatik testten geçirilmelidir.


• Eğitim – Yangın söndürücü kullanması olası tüm şantiye personeli, söndürücülerin kullanımı üzerine eğitilmelidirler.
  

c. Sızıntıya Müdahale

Yağ ve / veya kimyasal sızması / dökülmesi tehlikesi olan şantiyelerde kimyasal müdahale ekipmanı gereklidir. Şantiye eğer şantiye dışında bir kimyasal sızıntı müdahale hizmeti ile anlaşırsa, kimyasal müdahale ekipmanı alma, depolama ve bakma ihtiyacı azalacaktır. Ancak yine de küçük yağ ve kimyasal sızıntılarına müdahale edebilmek için sınırlı miktarda kimyasal müdahale ekipmanı bulundurulmalıdır. Sık ihtiyaç duyulan kimyasal müdahale ekipmanları arasında aşağıdakiler sayılabilir:

• Yanıcı gaz göstergesi gibi izleme ve bulma araçları


• Eldiven, solunum aygıtı, ayakkabı ve kimyasallara karşı koruyucu giysiler gibi kişisel koruyucu donanımlar


• Sızıntının yayılmasını önlemek için gider kapağı gibi engeller


• Sızan kimyasalın veya atığın alınması için ince testere talaşı, kum, emici yastıklar veya diğer bulunabilen emici malzemeler


• Hendek veya teknelerde bulundurulan büyük miktarda sızan malzemeleri kaldırmak veya patlak tambur veya tanktan yavaş sızan geri kalan malzemeyi almak için vakum pompası


• Sızan tamburları durdurmak için tank veya boru tıkaçları,rekorlar


• Atık malzemelerin depolandığı tamburlar ve hasarlı veya sızan atık tamburlarını kapamak için tamburlar gibi elden çıkarma ekipmanları. Katılar için üstü açık ve sıvılar için üstü kapalı tamburlar bulundurulmalıdır.

Sızıntıların emilmesi ya da bloke edilmesi için ekipman ulaşılabilecek noktalara yerleştirilmeli ve ani kullanım için hazır olmalıdır. Bu ekipmanların yerlerinde durduğundan emin olmak için periyodik kontroller yapılmalıdır.

6. Acil Durum Prosedürleri

1. Boşaltmalar

Aşağıda belirtilen gereklilikler acil bir durumda tüm personele haber verilmesini ve çalışma alanının düzgün bir şekilde boşaltılmasını sağlamak için yerine getirilmelidir.

• Personele acil bir durum olduğunu bildirmek için alarm veya başka bir bildirim sistemi


• Personelin çalışma alanını güvenli terk etmesini sağlamak için temiz geçiş yolları


• Hızlı ve verimli bir boşaltma için uygun seyahat mesafeleri


• Önceden belirlenmiş toplanma alanları ve sayma prosedürleri

Toplanma alanları seçilirken şunlara dikkat edilecektir:
1) Kimyasal sızma veya yangın durumunda zehirli gaz veya dumana maruz kalmamak için tesis binalarından rüzgara karşı olması (uygun olduğu durumlarda);
2)Çalışma alanlarının ana geçiş yollarının yakınında olması;
3) Acil durum araçları geldiğinde tıkanıklığı ve karışıklığı önlemek için ana şantiye geçiş yollarından uzakta olması;
4) mekana toplanan kişilere yetecek kadar büyük olması. Proje mevcut bir tesiste yapılıyorsa, toplanma alanlarının yerleri müşteri / çalışılan tesisler koordine edilir.

Şantiye alanı boşaltıldıktan sonra, tüm bireylerin varlığı hemen ve doğru olarak sayılmalıdır. Her bir müteahhit ve taşeronun çalışanlarını çağırmaktan sorumlu bir bireyi olmalıdır.
Sayım tamamlandığında ana Müteahhit Şantiye Müdürü’ne, o yoksa ana Müteahhit Şantiye İş Güvenliği Temsilcisi’ne iletilecektir. Olmayan ve şantiye alanında sıkıştığına inanılan birisi varsa, bu bilgi hemen müdahale ekiplerine iletilmelidir. Acil durum müdahale ekipleri kayıp kişileri aramalıdır; eğitimsiz ve korumasız çalışanların aramaya katılmak için iş alanına tekrar girmelerine izin verilmemelidir.

2. Yangınlar

Yangınlar tüm çalışma alanını etkileyebilir, ancak birçok yangın da önlenebilir. Yangın önleme aktiviteleri olası yangın nedenlerini en aza indirmek veya ortadan kaldırmayı içerir. Şantiyedeki değişikliklerin göz önüne alınmasının sağlanması ve yangın önleme adımlarının atılması için bu kaynaklarının varlığının araştırılması proje boyunca yapılmalıdır. Bu araştırmalar en az üç ayda bir yapılmalıdır.

Bir yangının belirlenmesinden sonra alarmı çalıştırmak, müdahale personeline haber vermek ve binayı terk etmek için prosedürler uygulanmalıdır. Yeni başlayan yangınları fark eden çalışanlar hemen harici yangın departmanını bilgilendirmelidirler. Çalışanlar yeni başlayan bir yangını yangın söndürücü ile söndürebilirler, ancak söndürmek için özel ekipman ve eğitim gerektiren, duvarları veya binanın diğer yapılarını içeren daha büyük yangınları söndürmeye kalkmamalıdırlar. Çalışanlar sadece şu koşullar yerine getirildiğinde yangın söndürücü ile yangını söndürmeye kalkışmalıdırlar: (1) Yangın büyümeye devam ettiğinde açık bir çıkış varsa, (2) Yangın departmanı çağrıldığında veya çağrılmakta olduğunda, (3) Çalışan yangın söndürücüyü kullanma konusunda eğitilmiş olduğunda , (4) Yangın söndürücü çalışıyorsa.

Bir çalışan tarafından yangın söndürücü ile söndürülemeyecek olan yangınlar harici yangın departmanı tarafından söndürülmelidir. Genel bir kural olarak, şantiyeye 15 dakika içerisinde ulaşılabilecek bir yangın departmanı yoksa, şantiyenin itfaiyesi olmalı ya da bir itfaiye ile karşılıklı yardım anlaşmaları sonucunda ulaşabilmelidir.

3. Tıbbi Acil Durumlar
   

Yakında revir, sağlık ocağı, klinik veya hastane olmadığı durumlarda tüm tesislerde temel ilk yardım gereçleri şantiyede bulundurulmalı ve ilk yardım ve kalp masajı yapmak için eğitilmiş olan bir çalışan bulunmalıdır [İlk Yardım Yönetmeliği’ne göre her on kişiden en az biri temel ilkyardım eğitimi almalıdır !].Tüm yerlerde, özellikle kabul edilemeyen müdahale süreleri olanlarda, her vardiyada ilk yardımı ve kalp masajını yönetmek üzere iki kişi bulundurulmalıdır. Şantiye personeli ilk yardım sağlamak üzere eğitilmiş ve bununla sorumluysa, uygun kişisel koruma ekipmanları ve kanla bulaşan hastalıklara karşı koruma önlemleri sağlanmalıdır.

Şantiye yakınlarındaki tıbbi hizmet olanakları değerlendirilmelidir. Bunlar, ambulans / acil tıbbi hizmetleri, klinikleri, hastane yakınlığını, sürekli açık acil durum odalarını, yoğun bakım, yanık ünitesi, vb. gibi özel hizmetleri içerir. Ayrıca, tıp tesisinin sokak adresi, telefon numarası, nasıl ulaşılacağı (ve / veya harita) asılmalı veya hazır bulundurulmalıdır. Bu hizmetin hemen kullanılıp kullanılmayacağını bilmek için her bir harici tıbbi müdahale ekibinin müdahale veya ulaşma süresi önemlidir.

Herhangi bir acil tıbbi durum için hazırlanmada önemli bir nokta kan yoluyla geçen hastalıkların olası bulaşmasına hazırlanmaktır. Kan bulaşan hastalıklara maruz kalmayı azaltmak için
mühendislik ve uygulama kontrolleri, kişisel korunma donanımlarının kullanılması, temizleme yöntemleri ve tıbbi atıkların atılması konusunda eğitim sağlamak için maruziyet kontrol programı uygulanmalıdır. Riske maruz olan çalışanlar yıllık kanla geçen hastalıklar konusunda eğitilmelidirler.

d. Kimyasal ve Yağ Sızıntıları

Kimyasal veya başka bir sızıntıya müdahale çok farklı olabilir ve çeşitli kuralların gerekliliklerini içerebilir. Müdahaleler ve bunların prosedürleri, sızan malzemelerin yapısına ve miktarına da bağlıdır.

Gerekli olan sızıntıya müdahale olanaklarının seviyesinin belirlenebilmesi için, önce sahada hangi kimyasalların ve ne miktarda bulunduklarının belirlenmesi gereklidir. Her bir kimyasalların yarattığı tehlikelerin belirlenmesinde malzeme güvenlik bilgi formları (MGBF/MSDS) ve kimyasal(ın) etiketle(ri) kullanılabilir. Tesis, kimyasal müdahale planlamasını yapabilmek için hangi kimyasalların acil durum oluşturabileceğini belirleyecek kimyasal tehlike bilgisi kullanılmalıdır. Genelde, toplu olarak depolanan, yanıcı (örn. Çözücüler, benzin) zehirli, aşındırıcı, patlayıcı veya radyoaktif kimyasallar üzerine yoğunlaşılmalıdır.

Kimyasal tehlikeler ve olası etkileri belirlendikten sonra, bu olayların gerçekleşmesini kontrol edecek önlemler alınmalıdır. Şantiye, kimyasal tehlike durumlarına müdahale hizmeti sağlamaya ve / veya dış müdahale hizmetlerinin kullanılmasını değerlendir(il)melidir. Tesisin bir olaya müdahale edemediği durumlar veya ek destek hizmetlerinin gerektiği durumlarda harici müdahale hizmetleri tercih edilmelidir. Bu hizmetler yerel yangın departmanı, tehlikeli malzeme ekiplerini veya olduğunda kimyasal müdahale birimlerini içerebilir ve sızan veya dökülen kimyasala bağlı olarak uygun süre içerisinde müdahale edilebilmelidir.

Şantiyede müdahale ekibinin oluşturulabilmesi için gereken yoğun eğitim ve ekipman gereklilikleri nedeniyle personel tarafından sadece küçük sızıntılara müdahale edebilecektir. Küçük sızıntı, o alanda çalışan personel tarafından kontrol edilebilecek veya sağlık veya güvenlik tehlikesi arz etmeyen bir olay olarak tanımlanabilir. Sızıntı veya dökülmelerde ne zaman harici acil durum müdahale hizmeti kullanılacağının belirlenmesinde, sızıntının büyüklüğü ve dökülen malzemenin yapısı temeldir.

Yağ veya kimyasallar sızdığında aşağıdaki önlemler uygun şekilde alınacaktır:

• Şantiye yönetimi ve kontrolü, alanın izole edilmesini ve uygun kişisel koruma ekipmanı kullanan müdahale personeli dışındaki kimselerin girmesini yasaklamayı içerir.


• Malzemenin tanımı, malzeme tipi, dökülen malzemenin hacmi, ve malzemenin nereye döküldüğünü (örneğin yere, toprağa veya giderlere dökülmek) içerir.


• Tehlike ve risk değerlendirmesi, malzeme güvenlik bilgi formuna danışılarak belirlenebilir.


• Kişisel koruma donanımlarının ve elbiselerinin seçilmesi, malzeme ve risklerin tanımına bağlı olarak müdahale aktiviteleri için gerekli kişisel koruma donanımları belirlenmelidir. Malzemenin MGBF / MSDS’i kullanılacak kişisel koruma donanımlarının uygun seviyesinin belirlenmesinde kullanılmalıdır.


• Dökülen malzemelerin kontrolü, sızan maddelere bağlı olarak çeşitli şekillerde yapılabilir. Bu, vanaların kapatılması, tankların basınçlarının düşürülmesi, ürünün transferi, kaçağın kaynağının yamanması veya tıkanması veya sızan malzemenin emilmesi, kaldırılması için emici malzemelerin kullanılmasını içerebilir.


• Arıtma, dökülen malzemenin ekipman ve malzemelerden ve müdahale personeli tarafından giyilen kişisel koruma donanımlarından temizlenmesi sürecidir.


• Sonuç,olayın gerekli şekilde yasal belgelenmesini, eleştirilerini ve olayın izlenmesini içerir.


• Bazı malzemelerin dökülmesi gruplara, İş Güvenliği’ne raporlanmalıdır.

{Hayat istediğin gibi gitmiyorsa, unutma direksiyonda sen varsın…
Marlynn Longsdon }

e. Havaya Bağlı Acil Durumlar

Proje şantiyelerini etkileyebilecek havaya bağlı acil durumlar kasırga veya tayfun, hortum, sel veya şiddetli fırtınalardır. Bu olaylardan birinin olması olasılığını değerlendirmek için yerel hava durumu istasyonu (meteoroloji) ile temasa geçilmelidir.

Kasırga veya Tayfunlar tropik çok şiddetli fırtınalardır. Beraberinde şiddetli yağmur, sahillerde fırtınadan oluşan büyük dalgalar getirir ve hortumlara neden olabilir. Kasırga veya tayfunlara maruz olan şantiyeler müdahale prosedürlerini oluştururken çeşitli noktalara değinmelidirler:

• Erken uyarı ve doğru fırtına takibi çok önemlidir ve şantiyeye, şiddetli fırtınaların rotası ile ilgili olarak radyo veya televizyon vasıtası ile hava durumu bilgilerine ulaşılabilmelidir.


• Toplumun bölgeyi boşaltmasını planlayan yerel acil durum yönetim organizasyonları ile koordinasyon da gerekli olabilir. Yeterli uyarı verildiğinde, şantiye dışındaki ekipmanları ve yapıları korumalıdır.


• Şantiye aynı zamanda, kayıt ve bilgisayarların sahada güvenli bir şekilde saklanıp saklanmayacağını veya daha güvenli bir mekana götürülmesinin gerekip gerekmediğini belirlemelidir.


• Boşaltma kararı verildiğinde, şantiye personeli sahayı terk etmeli ve güvenli bir mekana gitmelidir.


• Acil durumun ardından, uygun personel şantiyeye dönmenin uygun olup olmadığını belirlemelidir. İşe başlamadan önce, iskele ve platformlar ve vinç gibi ekipmanlar da dahil olmak üzere tüm yapılar kontrol edilmelidir.

Hortumlardan etkilenebilecek olan şantiyeler şunları yapmalıdır:

• Hava durumu bilgisine ulaşılmalı ve hortumla ilgili bilgiler ve uyarılar dinlenmelidir.


• Hortum uyarısı (bir hortum gözlendiği veya radarla tespit edildiğine ilişkin) verildiğinde, şantiye personeli uyarılmalıdır.


• Kapatma prosedürleri başlatılmalı ve personel boşaltılarak şantiyedeki veya şantiye dışındaki bir sığına gitmelidir.


• Yapısal bir mühendis veya yerel acil durum yönetim organizasyonu temsilcisi, şantiyeye uygun güvenli alanların belirlenmesinde yardımcı olabilir. Yerin altındaki güvenli alanlar tavsiye edilir, ancak kapı ve pencerelerden uzak olan en alt kattaki küçük odalar veya koridorlar ve tuğla veya beton duvarı ve tavanı olan odalar güvenli kabul edilir. Konferans salonları, kafeteryalar veya düz geniş tavanlı büyük odalar ve hafif modüler ofisler ve modüler evler güvenli kabul edilmez.


• Acil durumun ardından hasar belirlenmeli ve tamir edilmelidir. İşe başlamadan önce, iskele ve platformlar ve vinç gibi ekipmanlar da dahil olmak üzere tüm yapılar kontrol edilmelidir.

Birçok şantiye yoğun kar, buz, şiddetli rüzgar, donu beraberinde getiren ve yolların kapanması, yapısal hasar veya elektrik kesintilerine neden olan şiddetli fırtınalara maruz kalabilir. Şiddetli fırtına beklenen sahalarda aşağıdakiler uygulanmalıdır:

• Değişen hava koşullarının farkında olunmalı ve çalışanların erken serbest bırakılabilmesi için gerekli prosedürler var olmalıdır.


• Ayrıca sahada kalan çalışanları korumak için sığınak sağlanmalıdır.


• Acil durumun ardından hasar tamir edilmeli, otoparklardan, yollardan, yürüme yollarından, platformlardan, iskelelerden buz temizlenmelidir.

Sel: Seller en çok görülen ve yaygın olan doğal afetlerin arasındadır ve birçok yerde kış karlarının erimesinden, bahar yağmurlarından ve şiddetli fırtınalardan sonra bir derece sel görülebilir. Birçok sel, yavaş yavaş birkaç günde oluşur, ancak çok yoğun fırtınalarda oluşabilen ani seller dakikalar içine oluşabilir. Şantiyenin sele maruz olup olmadığını belirlemek için (1) bölgedeki sellerin tarihçesi, kaynaklara, nehirlere veya barajlara göre bölgenin yüksekliği göz önüne alınmalı veya yerel acil durum yönetim organizasyonları ile temasa geçilmelidir ve (2) şantiyede sele karşı önlemler alınmalı ve sele müdahale prosedürleri oluşturulmalıdır. Şantiye sele müdahale prosedürleri şu noktalara değinmelidir:

• Şantiye sel uyarılarını nasıl takip edeceğini


• Yapılanların toplumun acil durum planıyla nasıl koordine edileceği


• Personel toplumun boşalma yollarını ve nerede daha yüksek bir zemin bulunabileceğini bilmelidir.


• Uyarı ve boşaltma prosedürleri oluşturulmalı ve nakliyeye ihtiyaç duyan personele yardımı içermelidir.


• Acil sele karşı önlemlerin uygulanması için prosedürler


• Taşınabilir malzemelerin daha yüksek bir yere taşınma prosedürleri


• Su seviyesi düştüğünde hasar belirlenmeli ve tamir edilmelidir.


• Sele maruz kalan hafriyatlar son derece dengesizdir. Bir hafriyatta çalışmaya başlamadan önce toprak tekrar test edilmeli ve eğim sistemleri kontrol edilmeli ve düzeltilmelidir.

Depremler:Depremler bir anda ve uyarı olmaksızın olur. Binalara ciddi hasar verebilir, kamu hizmetlerine ve iletişime zarar verebilir, toprak kaymalarına, ani sellere ve yangınlara yol açabilir. Depremlerde, aydınlatma armatürleri, tavan ve parçalar gibi düşen nesneler büyük bir tehlike oluşabilir. Eğer şantiyenin depremlerden etkilenme olasılığı varsa, ilgili riskleri en aza indirmek için gerekli önlemler alınmalıdır:

• Yeni yapılarda veya büyük tadilatlarda yerel veya yasal güvenlik kurallarına uyulmalı, uygun tavsiyeleri almak için yapı (inşaat) mühendislerine şantiyeyi incelemesi için danışılmalıdır.


• İkincil acil durumlara neden olabilecek kritik süreçlere (elektrik, basınçlı borular ve tanklar, yangın ve soğutma su sistemleri, elektrik devreleri, hidrolik hatlar) ve iletişim sistemlerine gelebilecek olası hasarlar değerlendirilmelidir.


• Malzemenin düşmesi, akması veya kırılmasından kaynaklanan hasarlar, ağır malzemelerin alçak raflarda veya yerde tutulması, rafların, yüksek mobilyalar, masa üstü ekipmanlar, aydınlatma armatürleri, büyük ekipmanların ve ağır makinaların yere veya duvara bağlanması ile en aza indirgenmelidir.


• Çalışanların hayatlarını emniyete almak için tatbikatlar ve eğitim özellikle çok önemlidir. Çünkü depremler çok az veya hiç uyarı olmadan gerçekleşir ve deprem sona erene kadar bir müdahale koordine edilemez.


• Çalışanların eğitiminde masa gibi sağlam bir mobilyanın altına saklanmaları veya bir iç duvara yaslanmaları öğretilmelidir. Dışarıdalar ise, binalardan, sokak lambalarından ve kuvvet hatlarından uzak bir açık alana gitmelidirler.


• Depremin ardından müdahale prosedürüne başlanmalıdır. Bunlar; bir boşaltmanın gerekli olup olmadığının belirlenmesini de içerir. Bir boşaltma söz konusu ise, alarmlar çalıştırılmalı ve personel planda önceden belirlenmiş bölgelere gitmelidir.


• Eğer sayım sonucunda eksik personel varsa, kayıp kişiyi aramak için müdahale personeline bilgi verilmelidir.


• Şantiyedeki hasar belirlenmeli ve tamir edilmelidir. İşe başlamadan önce, iskele ve platformlar ve vinç gibi ekipmanlar da dahil olmak üzere tüm yapılar kontrol edilmelidir.

f. Sınırlı Alandan Kurtarma

Personelin sınırlı alana girdikleri şantiyelerde, acil durumda içeridekilerin kurtarılabilmesi için prosedürler uygulanmalıdır. Sınırlı alandan kurtarma sadece sınırlı alandan kurtarma konusunda eğitilmiş ve uygun kişisel koruma donanımları olan personel tarafından yapılabilir. Sınırlı alandan kurtarma için düzenlemeler müşteri / çalışan tesis veya yerel yangın departmanı gibi harici gruplar tarafından yapılabilir. Harici hizmetler, etkili bir kurtarma için yeterli sürede gelebilmelidir ve kurtarma için uygun şekilde donanmış olmalıdır. Her iki durumda da Sınırlı Alan Kurtarma Ekibi sınırlı alana herhangi bir giriş yapılmadan önce oluşturulmalıdır. Ayrıca, tıbbi yardım da gerekli şekilde sağlanmalıdır.

g. Harfiyat Çöküşünden Kurtarma

Personelin çöken bir hafriyatın altında kalması durumunda yerel yangın departmanı, sivil savunma müdürlükleri gibi acil durum tıbbi ve kurtarma hizmetleri ile hemen temasa geçilmelidir. Şantiye personelinin, hafriyat çökmeye devam edebileceğinden, kurtarma yapmak için hafriyata girmesi yasaktır. Mekanizma ekipmanlar, ek yaralanmalar olabileceğinden, kurtarma için kullanılmayacaktır.

h. Yüksekten Kurtarma

Personelin asansörde, platformda, yüksekteki çalışma alanlarında, iskelelerde kalması durumunda veya bir düşme sonucu yüksekten kurtarma gerekebilir. Yüksekten kurtarmanın gerekli olduğu durumlarda, kurtarmayı gerçekleştirmek üzere yangın departmanı ile iletişim kurulmalıdır. Kurtarma ekiplerinin uygun müdahale ekipleri ile gelmesini sağlamak için kurtarma ekibi arandığı zaman personelin kalmış olduğu yer ve yükseklik açıkça belirtilmelidir. Personele güvenli bir merdiven kullanılarak ulaşılabiliyorsa sahada kurtarma gerçekleştirilebilir. Personelin dengesiz ekipmandan kurtarılması veya merdivenle ulaşılması olası olmadığında kurtarma işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Yaralanmış olan veya şoktaki çalışanlar, kurban ve kurtarıcıların daha fazla yaralanmaması için, sadece harici kurtarma ekipleri tarafından kurtarılacaktır.

i. Sivil Problemler

Bomba tehditleri, sabotaj ve grev gibi sivil problemler önceden çok az bir uyarı ile gerçekleşirler ve çalışanların güvenliğini ciddi biçimde tehdit ederler. Bu gibi durumlara boşaltma gibi müdahalelere bir yangın veya doğal afete müdahale ile benzer olabilir. Sivil problemler sorumlulukları da etkileyen özel şartları da içinde barındırır. Örneğin, iletişimin kesilmesi veya alarm sistemleri çalışanları uyarmak için alternatif prosedürler gerektirebilir. Bu gibi durumlara uygun müdahale ön planlama ve prosedürlerin çalışanlara iletilmesini ve yerel polis/jandarma ve acil durum hizmetleri ile koordinasyonu gerektirir.

Sivil bir problem veya saldırı gibi güvenlik tehditleri olduğunda, hemen yerel polis / jandarma teşkilatına haber verilecektir. Olası şiddet kullanabilecek personelle ilgilenmek polis / jandarma gelmediği sürece güvenlik elemanları da dahil olmak üzere kimse tarafından yapılmayacaktır.

Şantiyeye tehdit telefonları geldiğinde aşağıdaki adımlar uygulanmalıdır:

• Telefonu açan kişi sakinliğini korumalı ve mümkün olduğu kadar çok bilgi almaya çalışmalıdır.


• Toplanan bilgiler yazılmalıdır.
  


• Tehdit ve rahatsız edici bir telefondan sonra telefonu açan kişi hemen şantiye müdürüne ve polis / jandarma teşkilatına haber vermelidir. Şantiye müdürü tarafından talimat verilmediği sürece bu görüşme kimseye anlatılmamalıdır.


• Şantiye müdürü, ofis yöneticileri gibi dışarıdan telefon alması olası çalışanlar bu prosedürlerle ilgili olarak eğitilmelidir.

8. Olay sonrası

a. Raporlama

Çalışanları yaralandıkları tüm olaylar, yangınlar, patlamalar, maddi hasarlar, yağ veya kimyasal sızıntıları ve önemli kazaya yakın olaylar ana Müteahhit İş Güvenliği Uzmanına / Müdürüne raporlanmalıdır.

b. Basınla İlişkiler

Acil durumların medya / halkla ilişkileri aşağıdakileri başarmalıdır:

• Tesiste basın ile ilişkilerden sorumlu bir kişinin atanması ve basınla tüm temasların bu kişi tarafından yürütülmesi


• Bu kişiye basınla ilişki eğitimi verilmelidir.


• Yazılı veya sözlü açıklamalarda şantiye basın sorumlusuna yardımcı olmak üzere yardımcı basın görevlisi atanmalıdır. Tüm açıklamalar şantiye müdürü tarafından yapılmalı veya onaylanmalıdır.


• Basının şantiyeye girişini kontrol altına almak için prosedür oluşturulması. Genelde, bir olay devam ederken, müdahale ekipleri dışında kimsenin sahaya girmesine izin verilmemelidir.


• Çalışanlar ve çalışanların ailelerinin talepleriyle ilgilenmek için prosedür oluşturmak


• Acil durum ihtiyaçlarını ve mevcut durumu bildirmek için basını etkili bir biçimde kullanmayı sağlayacak prosedürleri geliştirmek


• Acil durum sonrası çalışanlar veya toplumdan gelen endişeleri veya taleplerle ilgilenecek prosedürleri oluşturmak


• Toplumdan veya acil durum yetkililerinden kimyasal veya duman zehirlenmesi ile ilgili soruları ele alma prosedürlerini oluşturmak.
  

” Şantiye Acil durum Hazırlık Planı(mı) okudum ve anladım” üst başlıklı bir formla (bu form da; Müteahhiti / Bölümü, Adı-Soyadı, çalıştığı yer, imza ve tarih de olmalı) tüm çalışanlara iletilmesi sağlanmalıdır.

Unutulmamalı ki; Günümüzde başarı, engellerin rakiplerden daha iyi, daha hızlı ve daha düşük maliyetle aşılabilmesine bağlıdır.

Kaynak

–,General Electric Enerji Ürünleri – Avrupa’nın Kasım 2001 ,1.Revizyonu (2003-2005 Kemalpaşa Şantiyesi) Acil Durum Hazırlık Planı.

.–, DUPONT, Corporate Standard SHE Standard:S32A Emergency Planning

, DUPONT, Corporate Standard SHE Standard:S32.1A Community Preparedness

www.police.ucsf.edu, Emergency Action Plan

www.uiowa.edu, Critical Incident Management Plan, January 2001