Meslek hastalıklarını tanımak istiyorsanız, önce bir kaynak atelyesini ziyaret edin. Fiziksel etmenlerden kimyasal etmenlere; uzayan çalışma sürelerinden, önlemleri savsamaya kadar bir sürü tehlikeyle tanışırsınız.
İş kazalarından kurtuluş olmadığına inanıyorsanız, yine önce bir kaynak atelyesini ziyaret etmelisiniz. İşyeri tertip ve düzeninden, önlemleri savsamaya; kişisel koruyuculara öncelik verilmesinden, kayıt-değerlendirme eksiğine; kaldırma iletme araçlarının kontrollarının yapılmamış olmasından, işçi-işverenlerdeki duyarsızlığa kadar bir çok tehlikeye isyan edersiniz.
İş sağlığı güvenliği ile uğraşanlar, ilgi alanlarını meslek hastalıkları ve iş kazaları ile sınırlı tutamazlar. Çünkü bu olgular, birer sonuçtur. Önemli olan, bunlara yol açan yaşama ve çalışma koşulları üzerine büyütecin yerleştirilmesidir. Dünya deneyimi bize uygun yaşama ve çalışma ortamları sağlandığından, tüm kazaların ve meslek hastalıklarının önlenebileceğini göstermiştir; yeter ki biz bu olasılığı önceden sezebilelim.
Burada “soyut” düşünce devreye girmektedir. Senaryolarla, geçmişten dersler çıkararak ve kümeler halinde tartışarak, risklerin farkedilmesi ve ortaya konulması gerekmektedir. Günübirlik yaşayan ve “somut”tan daha öte bir derinliği düşünemeyen kişilerle, işyerinde sağlık ve güvenliği bir yere götürmeye olanak yoktur.
Onun için “soyut” düşündürme, değişik “senaryo”lar hayal ettirebilme ve olası tehlikelere karşı uyarmak ve hazırlıklı kılmak, bizim eğitim çalışmalarında en çok önem verdiğimiz konulardır.
Bu ister kaynak işi olsun, ister tabanca boyacılığı olsun, isterse döküm işleri olsun, değişmez… Değişen ayrıntılardır.
Kaynak işlerinde çalışanlar, kaynak dumanı yoluyla bir takım kimyasallarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bunlar arasında nikel, krom, demir, aluminyum, çinko, kadmiyum, bakır, inorganik florür, azot oksit, ozon, karbonmonoksit, karbondioksit, helyum ve argon gazları sayılabilir.
Kaynak işlerinde çalışanlar, mor-ötesi ve gamma ışınları gibi iyonize olan radyasyonla, gürültü ve titreşimle, ısı ve yanıklarla da yüzyüze gelebilmektedirler.
Bunlara ek olarak, yanma-patlama tehlikesini, elektrik çarpması olasılığını, deride temasa bağlı belirtilerin ortaya çıkmasını, yanıkları ve kaynakla birlikte aynı çatı altında yapılan diğer işlerin (örneğin boya) yol açtığı tehlikeleri de hesaba katmak gerekmektedir.
Bütün bunlar, iyi bir program, uyumlu bir ekip, titiz bir izleme ile geriletilebilir. Ama kayıt-değerlendirmelerle desteklenmeyen ve eğitimle beslenmeyen çalışmalar ne yazıkki istenilen coşkuyu ve uyanıklığı sağlayamamaktadır.
Kaynak atelyelerinde karşılaşılan sorunlar içerisinde sosyal sorunlar da bu yumağın ayrılmaz parçalarıdır. Uzayan çalışma süreleri ve çalışan çocuklar bu sorunların en önemli parçalarıdır.
Kaynak atelyesinde yürütülen iş sağlığı güvenliği etkinliklerinin ayrılmaz parçalarından olan bazı “ivedi” programlar da vardır. Bunlar
1. Sigara kullanımının sınırlanması
2. Tehlikelere karşı “grup”çu çözümlere öncelik verilmesi
3. Kişisel koruyucu malzeme gereksinmesinin en aza indirilmesi ve titizlikle kullandırılması
4. Erken tanı çalışmalarına ağırlık verilmesi
5. Dar alanlardaki çalışmalara özel ilgi gösterilmesi
6. Tüm çalışmaların, tüm çalışanlarla birlikte tartışılması ve öğrenilenlerin-deneyimlerin paylaşılmasıdır.
_____
* TMMOB Makina Mühendisleri Odası Kaynak Teknolojisi II.Ulusal Kongresi’nde (12-13 Kasım 1999 Ostim, Ankara) yapılan konuşma.
|
Kaynakçılığın Tehlikeleri
|